سلنیوم یکی از مواد معدنی کمیاب مهم برای سلامت انسان می باشد. این ماده معدنی در ساختار برخی از آنزیم ها شرکت کرده و همچنین در بسیاری از واکنش های متابولیک در بدن نقش دارد. سلنیوم موجب تقویت سیستم ایمنی می شود چون در خنثی کردن رادیکال های آزاد نقش دارد. رادیکال های آزاد تحت تأثیر محیط آلوده مانند هوای آلوده و یا استرس زیاد در بدن ایجاد می گردند.
نقش سلنیوم در بدن
-بعنوان یک آنتی اکسیدان مهم:
سلنیوم به همراه ویتامین E بعنوان یک آنتی اکسیدان غیر اختصاصی(عمومی) عمل کرده و از غشاهای سلولی و بافت ها محافظت می نماید.
-در جوانی و شادابی:
سلنیوم و ویتامین E فرایند پیری و سخت شدن بافت ها را آهسته کرده و یا ممانعت می نماید. سلنیوم در حفظ حالت انعطاف پذیری بافت ها که نشانه جوان بودن آنها است بسیار موثر است.
-در سنتز پروتئین های ویژه:
سلنیوم در سنتز پروتئین های ویژه ای بنام آنزیم های آنتی اکسیدان که در جلوگیری از آسیب سلولی نقش مهمی ایفا می کنند نقش دارد. حداقل 25 آنزیم آنتی اکسیدانی شناخته شده اند. مهمترین این آنزیم ها گلوتاتیون پراکسیداز می باشد. این آنزیم بعنوان یک آنتی اکسیدان عمل کرده و از آسیب بالقوه گونه های فعال اکسیژن (ROS) به بدن جلوگیری می کند. یکی دیگر از این آنزیم ها از ( ا س پ ر م ) در حال تکامل در مردان در مقابل آسیب اکسیداتیو محافظت می کند. آنزیم مهم دیگر در این گروه تیوردوکسین ردوکتاز می باشد که در بازیافت بسیاری از آنتی اکسیدانها مانند ویتامین C نقش ایفا می کند.
-در سلامت غده تیروئید:
یدوتیرونین دیودنیاز پروتئینی است که در بلوغ و تکامل هورمون غده تیروئید نقش دارد. سلنیوم در ساختار این آنزیم شرکت کرده و لذا در تکامل، رشد و متابولیسم طبیعی این غده نقش دارد. سلنیوم در تنظیم ترشح هورمون های تیروئیدی نیز نقش دارد.
-در سلامت رگ های خونی:
سلنوپروتئین P یک پروتئین وابسته به سلنیوم است که در پلاسما و نیز سلول های اندوتلیال رگ ها (سلولهایی که دیواره داخلی رگ های خونی را می پوشانند) یافت می شود. کار مهم این پروتئین، در انتقال پروتئین های دیگر است. همچنین بعنوان یک آنتی اکسیدان در محافظت از سلول های اندوتلیال در برابر آسیب ناشی از رادیکال آزاد عمل می کند.
-در سلامت عضله:
یکی از آنزیم هایی که در عضله یافت شده و در متابولیسم آن شرکت می کند، سلنوپروتئین W می باشد که حاوی سلنیوم در ساختار خود است. در همین زمینه مشخص شده است که سلنیوم در پیشگیری و درمان بیماری کشان (Keshan disease) بسیار موثر می باشد. این سندرم در منطقه کشان در چین که خاک آن فاقد سلنیوم کافی بوده، شایع گردید. این بیماری با تجزیه و از بین رفتن فیبرهای عضلانی قلب مشخص می گردد. زنان بویژه در سنین بارداری نسبت به این بیماری آسیب پذیر می باشند.
-در پیشگیری از سرطان:
برخی مطالعات علمی نشان می دهند که سلنیوم ممکن است در پیشگیری از برخی انواع سرطان موثر باشد ولی برای اثبات این امر نیاز به مطالعات بیشتری می باشد. یکی از سلنوپروتئین ها بنام sep15 در شبکه آندوپلاسمی سلول یافت می شود. این پروتئین عملکرد محافظتی داشته و در پیشگیری از سرطان نقش دارد.